در اواخر دهه 20 میلادی، جهان با مقوله‌های جدید و مهمی آشنا شد که یکی از آن‌ها موضوع توسعه پایدار بود؛ که در تمامی عرصه‌های زندگی انسان مانند علوم پزشکی، علوم انسانی و فنی مهندسی گسترش یافت. توسعه پایدار بیان می‌کند که روند زندگی انسان‌ها در کره زمین باید به گونه‌ای باشد که آسیبی به آن وارد نشود به طور واضح‌تر بیان می‌کند که با توسعه زندگی انسان‌ها و رشد تکنولوژی در سر تا سر این کره خاکی، آن‌ها نباید دخالتی در وضعیت محیط زیست، منابع آبی، دریاها، رشد گونه‌های گیاهی و … داشته باشند و به بهانه ایجاد زندگی راحت‌تر برای خود، این منابع را تا مرز نابودی بکشانند. توسعه پایدار به دنبال حفظ محیط زیست است که تمامی انسان‌ها باید آن را در دستور کار خود قرار دهند چرا که کره زمین تنها سیاره قابل سکونت برای انسان‌ها است و همچنین میراثی است که باید آن را به درستی برای آیندگان حفظ کرد. در این مقاله از سایت تابان طرح به این موضوع پرداخته ایم.
سازگاری خانه‌ها با محیط زیست کار چندان سختی نیست و بسیاری از افراد با خانه‌های شیک و مجلل در سراسر جهان با رعایت نکات ساده‌ای، بهترین خانه را برای خود ساخته‌اند و کمک شایانی به محیط زیست کرده‌اند.
یک خانه در عین حال می‌تواند بسیار شیک و پر زرق و برق و مقرون به صرفه ساخته شود اما سوال اصلی این است که آیا خانه‌ای با این شرایط را می‌توان سازگار با محیط زیست ساخت؟ باید گفت که در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های مجری ساخت خانه به دنبال گسترش استفاده از تکنولوژی در طراحی و ساخت خانه‌ها هستند. اما در هر حال، ساخت یک خانه سازگار با محیط زیست تفاوت زیادی با ساخت یک خانه معمولی دارد و نیازمند بکارگیری تخصص بیشتر برای طراحی این گونه از خانه‌ها می‌باشد.
راهکارهای ساخت خانه‌های سازگار با محیط زیست:
بهترین راهکارهایی که می‌توان آن‌ها را در ساخت خانه‌های سازگار با محیط بکار برد برای شما شرح داده می‌شود.
استفاده از لامپ‌های LED و وسایل برقی کم مصرف:
با اختراع این نوع لامپ‌ها که بسیار کم مصرف‌تر از لامپ‌های رشته‌ای قدیمی هستند؛ تفاوت زیادی در نورپردازی ساختمان‌ها ایجاد کرد. این نوع لامپ‌ها میزان کربن موجود در یک خانه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و از نظر روشنایی تفاوت چندانی با لامپ‌های رشته‌ای ندارد؛ چه بسا لامپ‌های LED عملکرد بهتری در نور پردازی ارائه می‌دهند. همچنین برای کاهش مصرف انرژی الکتریکی در خانه باید در هنگام خرید لوازم برقی، به کم مصرف بودن آن‌ها توجه شود.
ایجاد باغچه‌های کوچک میوه و سبزیجات:
شاید در نگاه اول اهمیت این موضوع را فقط از جنبه تفریحی و یا مکانی برای استراحت در نظر بگیرید؛ اما علاوه بر این که وجود این محیط راهی مناسب برای آرامش روحی افراد است اما فواید دیگری هم دارد. شغل باغبانی هرچند در ابعاد کوچک، اما باعث حفظ سلامت خاک می‌شود. با کاشت گیاهان مختلف هم می‌توان محصولات ارگانیک و طبیعی را پرورش داد و هم باعث تولید اکسیژن شد.
بام سبز:
شاید نام نوع بام‌های خانه به گوشتان خورده باشد، اولین بام سبز متعلق به بام‌های مشهور بابل بود اما با پیشرفت تکنولوژی، کشور آلمان این استراتژی را گسترش داد و بر کاربردی بودن آن تأکید بسیاری داشت. امروزه طراحی این بام‌های سبز برای خانه‌های لوکس و برای بهبود تهویه طبیعی خانه به کار می‌رود که از نظر زیبا سازی محوطه هم بسیار کاربرد دارد.
پنل‌های خورشیدی:
با نصب این نوع پنل‌ها بر روی پشت بام هر خانه می‌توان از انرژی نامحدود خورشید به جای سوخت‌های فسیلی استفاده کرد. این پنل‌ها حتی امکان ذخیره انرژی را هم فراهم می‌آورند. استفاده از انرژی خورشیدی در نوع خود بسیار هیجان انگیز است چرا که یکی از خلاقانه‌ترین راه‌ها برای طراحی پایدار یک ساختمان به شمار می‌رود.
روش‌های مختلف ساخت خانه های سازگار با محیط زیست:
محل قرارگیری خانه:
این موضوع بدین جهت اهمیت دارد که با انتخاب مکان و جهتی درست برای خانه، می‌توان از روشنایی خورشید حداکثر بهره را برد و یا در برابر آسیب‌های طبیعی، امنیت خانه را بیشتر حفظ کرد.
در انتخاب موقعیتی درست باید به عوامل جغرافیایی، محلی توجه داشت و این انتخاب صحیح، نتایج مطلوبی را به همراه دارد برای مثال با موقعیت جغرافیایی و جهت‌گیری خوب، یک خانه می‌تواند از حداکثر انرژی خورشید و روشنایی بهره کامل ببرد. ولی برای مثال اگر یک درخت بزرگ در نزدیکی خانه باشد، شاخ و برگ‌های آن بر خانه سایه انداخته و شما را از نور خورشید محروم خواهد کرد. همچنین انتخاب محل قرارگیری پنجره‌ها هم در این امر بسیار مؤثر است.
شکل ساختمان و خانه:
اشکال مختلفی که امروزه معماران برای طراحی ساختمان در نظر می‌گیرند دارای تنوع زیادی است اما باید بدانید همین شکل خانه هم تأثیر زیادی بر سازگاری خانه با محیط زیست می‌گذارد. اشکال خانه‌ها براساس شرایط آب و هوایی و اقلیمی هر منطقه می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال در مناطقی که آب و هوا اکثراً طوفانی است خانه‌هایی با اشکال گرد بسیار مناسب هستند. شکل و نوع پنجره‌ها هم باید براساس اصول تأیید شده زیست محیطی انتخاب شوند؛ یعنی به صورت دو جداره و سه جداره با عایق بندی مناسب باشند، چرا که پنجره‌ها نقش مهمی در جلوگیری از اتلاف انرژی دارند.
استفاده از مواد پایدار و بومی در مصالح ساختمان:
معماران و پیمانکاران ساختمان ساز در پی استفاده از مواد و مصالحی در ساختمان هستند که تا حد زیادی بتوانند اثر کربن را کاهش دهند. مصالحی که برای ساخت یک خانه اصولی و سازگار با محیط زیست مناسب است باید طبیعی، پایدار و قابلیت بازیافت داشته باشد، و بهتر است که این مصالح بومی باشند این بدین منظور است که هر منطقه با شرایط آب و هوایی مختلف باید به صورت بومی از مصالح استفاده کند؛ چه بسا ساخت خانه‌های چوبی در مناطقی با آب و هوای بارانی، زیاد منطقی به نظر نرسد چرا که چوب در اثر خیس شدن زیاد، قابلیت‌های خود را از دست می‌دهد و منظره‌ی بدی برای ساختمان ایجاد می‌کند.
- بهتر است مصالح ساختمانی از منبعی پایدار و تجدیدپذیر تهیه شود؛ مانند چوب
- در فرایند تولید این مصالح، انرژی زیادی مصرف نشده باشد و موجب آلودگی محیط زیست نشده باشند.
- انتخاب مصالحی که هزینه حمل و نقل کمتری را داشته باشد.
- انتخاب مصالحی که باعث انتشار کربن در محیط نشوند.
- بکارگیری دوباره مصالح بازیافت شده در قسمت‌هایی از خانه مانند ستون‌ها،کفپوش‌ها، کاشی‌ها
عایق بندی ساختمان:
توجه به این نکته در ساخت یک خانه سازگار با محیط زیست، بسیار مهم است چرا که از هدر رفت انرژی جلوگیری می‌شود. درب‌ها، دیوارها و پنجره‌ها باید با روش اصولی عایق بندی شوند. موادی که برای این عایق بندی می‌توانید بکار گیرید شامل پلاستیک‌های بازیافتی، پشم گوسفند، پنبه و … باشد این موارد علاوه بر این که عایق‌های مناسبی هستند در عین حال موادی تجدیدپذیرند و خطری از جانب آن‌ها محیط زیست را تهدید نخواهد کرد. برای عایق بندی ساختمان های نوساز، بیوکامپوزیت‌ها نوع مناسبی از مصالح هستند چرا که هم عایق حرارتی و هم عایق صوتی هستند.
محافظت از سیستم آب شهری:
یکی از اصول خانه‌های سازگار با محیط زیست، صرفه جویی بهینه در مصرف آب است برای این کار می‌توان از آب باران بهره‌های زیادی برد؛ مانند آبیاری گل و گیاه و یا شستشو. سیستم‌هایی که به تازگی طراحی می‌شوند به گونه‌ای است که می‌توان آب باران را از پشت بام خانه‌ها و مسیرهای بتونی در باغ‌ها، جمع آوری کرد و آن را در زمان مناسب مصرف کرد. از اقدامات دیگری که موثر در صرفه جویی مصرف آب است می‌توان به استفاده از نصب سردوش و سرشیرهای خودکار، نصب فلاش تانک‌های کم مصرف در سرویس بهداشتی، خرید ماشین لباسشویی و ظرفشویی تمام اتوماتیک اشاره کرد.
بکارگیری سقف مناسب برای خانه:
سقف در خانه تأثیر زیادی بر آب و هوای داخل خانه دارد و اگر سقف به درستی انتخاب شود، در فصول گرم سال باعث کاهش استفاده از کولر و در فصول سرد استفاده از لوازم گرمایشی را به حداقل می‌رساند. نوعی از سقف‌هایی با نام سقف سبز هم انتخاب خوبی محسوب می‌شوند؛ چرا که هم عایق بندی مناسبی دارد و هم فرصت باغبانی و پرورش انواع گیاهان را در اختیار افراد می‌گذارد.
نوع دیگری از سقف‌ها موجود است که در آن از مواد بازیافتنی مانند فلز و پلاستیک استفاده شده و به نسبت، هزینه کمتری دارند و زباله کمی را هم تولید می‌کند.
استفاده از معماری ارگانیک در ساخت خانه:
معماری ارگانیک به نوعی از طراحی ساختمان گفته می‌شود که به دنبال این است که بین ساختمان و فضای داخلی با محیط طبیعی اطراف، پیوندی ایجاد شود تا یک خانه دوست دار بیشتر محیط زیست باشد.
دکوراسیون داخلی سازگار با محیط زیست:
ایده‌هایی که می‌توان از آن‌ها برای طراحی داخلی خانه استفاده کرد و در عین زیبایی، با اصول سازگاری با محیط زیست مطابقت داشته باشد شامل موارد زیر است:
- استفاده از گیاهان پرورشی در خانه برای تصفیه هوا و مثلاً استفاده از گیاه بامبو در وسایل به جای چوب
- بازیافت انواع فلزات و پلاستیک‌ها
- خرید وسایل چوبی و مبلمان بادوام
- استفاده از وسایل کم مصرف الکتریکی
- استفاده از لامپ‌های LED جهت کاهش کربن در خانه